Aşil Tendonu Kopması Nedir?

Aşil tendonu, baldır kasını topuk kemiğine bağlayan lifli bir yapıya verilen isimdir. Bu tendon, insan vücudunda yer alan en büyük ve aynı zamanda en kuvvetli tendondur. Aşil tendonu o kadar önemlidir ki ayağımızı hareket ettirmemize, bunun sonucunda yürümemize ve koşmamıza yardımcı olur. Aşil tendonu kopması, genellikle sporun herhangi bir dalı ile ilgilenen insanlarda sıkça görülür. Ancak günlük hayatta da bazı hızlı ve ani hareketler sonucunda oluşabilir. Yalnızca ani hareketler değil, yürürken yaşanan tökezleme veya ayak bileğinin burkulması gibi nedenler de bu duruma yol açabilir. Aşil tendonuna çok fazla yük bindiği zamanlarda bu kopma yüksek ihtimalle yaşanır.

Aşil Tendonu Kopması Belirtileri

Kişiler, böyle bir durumdan şüphelendikleri zaman hemen bir doktora başvurmaları gerekir. Doktora gitmeden önce kişilerin, bu süre zarfında kopma şüphesi olan bacağa ağırlık yansıtmadan, koltuk değneği kullanarak üzerine basmamaları önerilir. Yaralanan bölgeye 20 dakika ara ile buz koymak da bir ihtimaldir. Otururken bacağın yüksekte tutulması önemlidir. Bazen yalnızca ayak burkulması gibi görülen küçük bir hareket bile aşil tendonu kopması olabilir. Tanı koyma aşamasında doktor, hastaya gerekli müdahaleleri yaparak kopmanın olup olmadığını ortaya çıkarır.

Doktor, emin olmadığı durumlarda bazı görüntüleme yöntemlerinden faydalanır. Muayene sırasında baldır bölgesi bastırılarak kasılmanın derecesi ölçülür ve tanı bu şekilde saptanır. Önemli olan ve bilinmesi gereken, Aşil tendonu kopması şüphesinde teşhis ve tanıyı koyacak kişi ilgili hekimdir.

Şüpheleri maddelerle şu şekilde açıklanabilir:

• Şiddetli ağrı ve topuk civarında oluşan şişlik
• Sorunlu olan bacağı aşağı doğru bükememe ya da bükme esnasında zorluk yaşama
• Parmak uçlarına yük bindirildiğinde sorun yaşanması
• Yokuştan çıkarken ve inerken oluşan ağrılar
• Ani ve şiddetli ağrı: Ağrı genellikle topuk bölgesinde hissedilir ve şiddetlidir
• Zonklama veya sızlama hissi
• Ayak bileğinde hareket kısıtlılığı veya güç kaybı
• Ayağa basarken veya ayak kaldırırken güçlük çekme

Aşil Tendonu Kopması Risk Faktörleri

Aşil tendonu yırtılması, erkeklerde kadınlara oranla daha sık görülen bir durumdur. Maddeler halinde şu şekilde sıralanabilir:

• 30–40 yaş arası erkeklerde diğer yaşlara göre daha sık görülür. 60 yaşından sonrası için hem kadınlarda hem de erkeklerde ani hareketlerde sıkça görülür.
• Engebeli zeminlerde çalışan kişilerde sıkça gözlemlenir.
• Spor yapan kişiler de bu risk grubundadır. Vücudu ve en önemlisi bacak – ayak kısmı zorlandığı için aşil tendonu yırtılması sık olarak görülür.
• Yüksek topuklu ayakkabılar, kadınlarda bu sıkıntıyı beraberinde getirir. Bu tür ayakkabılar tendonları zorladığı için kopma ve yırtılma ihtimalini artırır.
• Bazı antibiyotik türlerinin, aşil tendonu yırtılmasında etkili olduğu tespit edilmiştir.
• Aşırı kilolu kişilerde yük fazlalığı nedeniyle aşil tendonunda kopmalar ve zayıflamalar yaşanabilir.

Aşil Tendonu Kopması Tedavisi Nasıl Yapılır?

Aşil tendon yırtıklarında, genelde hastanın durumuna göre uygun tedaviler uygulanır. Tedaviler belli başlı olacak şekilde şöyledir:

• Aşil Tendonu Kopması / Alçı Tedavisi: Ayak ve ayak bileğine uygulanacak alçı ile ayak bileğinin belirli pozisyonda kıpırdamadan durulması sağlanır. Bu tedavi yönteminin iyileşme süresi genel anlamda 8 – 12 haftadır.

• Aşil Tendonu Kopması / Cerrahi Tedavi: Cerrahi tedavi, daha hızlı iyileşme sonucunu verir. Alçı tedavisine oranla daha sağlam bir tendon elde edilir. Ancak riskler, bu bölgede oluşan zayıf kan dolaşımından kaynaklanan ameliyat yarasının enfeksiyon olması durumudur.

Özellikle sporcularda kullanılan bu tedavi yöntemi, yeniden böyle bir kopma yaşanmaması açısından sağlıklı bir yöntem olacaktır. Ameliyat sonrası süreçlerde yaklaşık iki aya kadar ayakkabı kullanımı önerilmez. Bazen de ameliyat sonrasında tendonun güçlendirilmesi için uzman kontrolünde fizik tedavi uygulamaları yapılır. Hastanın kontrollü bir şekilde hareket etmesi gerekmektedir.

Ameliyat dışı tedavilerden bazıları ise yine maddeler halinde şöyledir:

• Aşil tendonun koptuğu ayağa yük bindirmemek önemli bir detaydır. Hastanın koltuk değneği kullanması önerilen bir tedavi yöntemidir.
• Buz uygulaması yapılır ve hastanın ağrıları bu şekilde dindirilir ya da yavaşlatılır.
• Yaşanan ağrıların bir süreliğine durdurulması veya azaltılması için gerekli ağrı kesiciler kullanılabilir.

Aşil Tendonu Kopmasını Engellemek İçin Yapılacaklar

• Spor ya da egzersiz öncesinde ısınma hareketlerine yer vermek, kasların açılması ve ağır hareketlere adapte olması açısından önemlidir. Son çalışmalar, bunun fonksiyonel olarak yapılması gerektiğini ortaya koymaktadır.
• Egzersizler ve spor aktivitelerinin yoğunluğu kademeli bir şekilde artırılmalıdır.
• Sert zeminler ve kaygan zeminlerde spor yapmaktan kaçınılmalıdır.
• Yapılacak olan spora uygun bir ayakkabı tercih edilmesi, aşil tendonu kopmasını engelleyecek maddeler arasındadır.
• Spor veya egzersizler düzenli bir şekilde yapılmalıdır.
• En önemlisi, mutlaka bir fizyoterapist eşliğinde çalışma yapılmalı ve fizyoterapist desteği her zaman alınmalıdır.
• Kişiye özel ayak analizi yapılmalı ve gerekiyorsa kişiye özel olarak tasarlanacak ortopedik medikal tabanlık kullanılmalıdır.

Aşil Tendonu Kopması Sonrası Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Süreci

Aşil tendonu kopması rehabilitasyon süreci, hastanın cerrahi müdahale veya konservatif tedavi sonrasında iyileşme sürecini desteklemek ve normal aktivite seviyesine dönmesini sağlamak için tasarlanmıştır. Bu süreç, belirli aşamalardan oluşur ve genellikle doktorunuz ile Fizyoterapi Clinic'in rehberliğinde yürütülür.

İşte aşil tendonu kopması rehabilitasyon sürecinin detayları:

• Erken Dönem Rehabilitasyon (0•6 Hafta):
  • İstirahat ve Koruma: Ameliyat sonrası veya konservatif tedavi sonrası ilk aşamada, ayağın aşırı yüklenmesini önlemek için hastaya istirahat ve ayağı korumak için alçı veya özel bir ayak bileği ateli uygulanabilir.
  • Buz Uygulaması: Şişliği azaltmak ve ağrıyı hafifletmek için buz uygulaması önerilir. Buz torbası veya buzlu su ile 15•20 dakika uygulama yapılabilir. Buz uygulaması hakkında çokça çalışma bulunmaktadır. Burada doğru kullanım en iyi faydayı getirir. Aksi takdirde zarar görebilirsiniz.
  • Pasif Hareketler: Fizyoterapist, ayak bileği ve aşil tendonunun etrafındaki kasları güçlendirmek ve esnekliğini artırmak için pasif hareketler ve mobilizasyon teknikleri uygulayabilir.

• Orta Dönem Rehabilitasyon (6•12 Hafta):
  • Aktif Egzersizler: Hastanın ayağını yavaşça hareket ettirmesine izin veren aktif egzersizler başlatılır. Bu egzersizler, aşil tendonunun güçlenmesine ve esnekliğinin artmasına yardımcı olur.
  • Kuvvetlendirme Egzersizleri: Baldır kaslarını ve aşil tendonunu güçlendirmek için direnç egzersizleri ve ağırlık taşıma egzersizleri eklenir. Bu egzersizler, kas kütlesini yeniden kazanmak ve tendonu iyileştirmek için önemlidir.
  • Yürüme Egzersizleri: Hastanın yavaş yavaş yürüme egzersizlerine başlaması teşvik edilir. Ancak, yüksek topuklu ayakkabılar ve aşırı eğimli yüzeylerden kaçınılmalıdır.

• Geç Dönem Rehabilitasyon (12 Hafta ve Sonrası):
  • Fonksiyon

el Egzersizler: Hastanın günlük yaşam aktivitelerine dönmesini desteklemek için fonksiyonel egzersizler ve aktiviteler eklenir. Bu egzersizler, aşil tendonunu gerçek dünya zorluklarına hazırlar.
  • Yük Taşıma ve Spor Aktiviteleri: Yavaşça, aşil tendonunun iyileşmesini ve güçlenmesini destekleyecek spor ve yük taşıma aktivitelerine başlanabilir. Ancak, aşırı zorlayıcı aktivitelerden kaçınılmalı ve Fizyoterapi Clinic'in önerilerine uyulmalıdır.
  • Düzenli Kontroller: Rehabilitasyon sürecinin her aşamasında, doktorunuz ve Fizyoterapi Clinic tarafından düzenli kontroller yapılmalı ve ilerlemeniz izlenmelidir.

Aşil tendonu kopması rehabilitasyon süreci, hastanın bireysel ihtiyaçlarına ve tedaviye yanıtına göre uyarlanabilir. Bu süreç, sabır, disiplin ve işbirliği gerektirir. Ancak doğru yaklaşım ve rehberlikle, çoğu hasta normal aktivite seviyelerine geri dönebilir ve ağrısız bir şekilde yaşamına devam edebilir.

Aşil Tendonu Kopması Cerrahisi Sonrası Fizyoterapi Çok Önemli

Aşil tendonu kopması sonrası fizik tedavi, en az gerçekleştirilen cerrahi operasyon kadar önemlidir. Unutulmamalıdır ki; cerrahinin başarısını artıracak bir diğer unsur, tendonu ameliyatı sonrası kişinin Fizyoterapi Clinic eşliğinde alacağı rehabilitasyondur.